Czy można zainstalować oczyszczalnię drenażową na gruncie gliniastym?
Pytanie o możliwość zbudowania oczyszczalni drenażowej na gliniastym gruncie wynika głównie z faktu, że ten system czyszczenia ścieków jest najtańszy. Dlatego użytkownicy chętnie nadstawiają ucha na zapewnienia producentów drenażowych oczyszczalni ścieków, którzy deklarują, że ich produkty mogą być instalowane nawet na glinie. Czy takie zapewnienia mają oparcie w rzeczywistości?
Budowa własnej oczyszczalni ścieków sprawia, że stajemy w obliczu dokonania wyboru optymalnego rozwiązania spośród niezwykle bogatej oferty typów i modeli urządzeń. Sposobem na ogarnięcie całej tej różnorodności jest dokonanie prostego podziału według technologii oczyszczania ścieków. Pozwoli on wskazać oczyszczalnie, które nadają się do zainstalowania na gliniastym gruncie.
Jakie są dwa podstawowe typy przydomowych oczyszczalni ścieków?
Można je podzielić na dwie zasadnicze grupy: oczyszczalnie drenażowe (nazywane zamiennie ekologicznymi) oraz oczyszczalnie biologiczne (w tej grupie oczyszczalnie SBR, oczyszczalnie BDH, inne typy oczyszczalni z osadem czynnym i ze złożem zanurzonym). Podstawowy podział wynika z zasadniczej różnicy w budowie. Oczyszczalnie drenażowe składają się z osadnika gnilnego i rozprowadzonego w glebie drenażu rozsączającego. W osadniku gnilnym zachodzą procesy oczyszczania mechanicznego i biologicznego z udziałem bakterii beztlenowych. W drenażu odbywa się właściwy proces oczyszczania tlenowego. W przypadku oczyszczalni biologicznych (niezależnie od typu) wszystkie procesy oczyszczania zachodzą w obrębie szczelnego zbiornika (lub kilku połączonych ze sobą zbiorników). W przypadku oczyszczalni biologicznych drenaż nie jest niezbędny: służy do rozsączania w glebie oczyszczonego ścieku, jeżeli nie można go odprowadzić wprost do cieku wodnego.
Z przedstawionego opisu łatwo wywnioskować, że praca oczyszczalni biologicznej jest niezależna od rodzaju gleby, w której instalacja zostanie posadowiona. Jedynym problemem może być rozsączenie oczyszczonego ścieku, szczególnie przy bardzo głębokich pokładach gliny. Inaczej wygląda sytuacja w przypadku oczyszczalni drenażowej. Tu sprawnie działający drenaż jest nie do zastąpienia. Jeżeli zawodzi drenaż, cała oczyszczalnia ekologiczna też nie spełnia swojej roli. Jeżeli wokół drenażu nie będzie odpowiednio chłonnego podłoża, przy pierwszym większym zrzucie ścieków nastąpi zalanie drenażu i ustaną procesy tlenowego oczyszczania. W efekcie oczyszczalnia zamieni się w system rozsączania w glebie toksycznych ścieków. Czy w związku z tym zbudowania skutecznie działającej drenażowej oczyszczalni ścieków na gliniastym gruncie nie jest możliwe?
Co należy zrobić, żeby oczyszczalnia drenażowa działała na glinie?
Wszystko zależy od tego, czy dotrzemy do naturalnej warstwy chłonnej lub wytworzymy ją sztucznie. Najpierw powinniśmy sprawdzić, z jak grubą warstwą gliny mamy do czynienia. Robiąc odwierty w rożnych miejscach należącej do nas działki możemy ocenić, czy jest na niej miejsce, w którym glina ustępuje miejsca piaskowi lub jej warstwa jest bardzo cienka, sięgająca na około 1,5-2 m poniżej powierzchni gruntu. Jeżeli znajdziemy takie miejsce, to w nim powinniśmy zlokalizować drenaż – o ile będzie to wykonalne technicznie. Jednak w sytuacji, gdy glina pokrywa szczelną i grubą warstwą całą działkę, jedynym sposobem na zbudowanie skutecznego drenażu jest wymiana rodzimego gruntu na piasek i żwir. Po wykopaniu płytkiego, odpowiedniej powierzchni dołu, należy go wypełnić kruszywem, które stworzy warstwę o wysokiej przepuszczalności. W tak przygotowanym miejscu zakładamy rury drenażowe.
Należy pamiętać, że drenaż powinien znaleźć się minimum 1,5 m nad lustrem wód gruntowych. Jeżeli poziom wód gruntowych jest wysoki, to może okazać się, że zamiast poletka będziemy zmuszeni usypać kopiec rozsączający. Budując kopiec należy liczyć się z tym, że niemożliwe okaże się zapewnienie przepływu grawitacyjnego. Problem rozwiąże przepompownia, która dostarczy podczyszczony ściek z osadnika gnilnego do drenażu.
Najpierw licz, potem buduj
Przedstawione powyżej rozwiązania nie wyczerpują wszystkich możliwości przezwyciężania problemów związanych z instalacją oczyszczalni drenażowej na gliniastym gruncie. Nie chodziło o to, aby stworzyć katalog dostępnych rozwiązań, lecz pokazać, że budowa drenażowej oczyszczalni na glinie jest możliwa. Jednak może stanowić poważne wyzwanie inwestycyjne, co podkreśla specjalista z firmy Metria, producenta przydomowych oczyszczalni ścieków: – Dysponując odpowiednim budżetem, jesteśmy w stanie zbudować skutecznie działająca oczyszczalnię drenażową na trudno przepuszczalnym, ilastym lub gliniastym podłożu. Jednak może się okazać, że po podliczeniu wszystkich kosztów takiej inwestycji, będą one porównywalne z zakupem i instalacją kompaktowej oczyszczalni biologicznej.
Wniosek wydaje się oczywisty: zanim przerzucimy pierwszą łopatę ziemi, powinniśmy dokładnie policzyć wszystkie koszty. Nie zawsze warto za wszelką cenę starać się oszczędzić na kosztach początkowych: przydomowa oczyszczalnia ścieków, to inwestycja na lata, a czasem na dekady i w takiej perspektywie należy kalkulować koszty jej budowy. Jeżeli nawet wydamy więcej, możemy oszczędzić sobie mnóstwa kłopotów.
