Terapia schematów dla dzieci – na czym polega?

Dzieciństwo to okres kształtowania się naszej osobowości i budowania fundamentów pod przyszłe życie. To, czego doświadczymy w tych wczesnych latach, ma ogromny wpływ na nasze postrzeganie świata, relacje z innymi oraz stosunek do samych siebie. Niestety, nie wszystkie dzieci doznają optymalnych warunków do prawidłowego rozwoju. Brak zaspokojenia podstawowych potrzeb emocjonalnych może prowadzić do ukształtowania się toksycznych wzorców myślenia i zachowania, zwanych schematami.
Schematy to głęboko zakorzenione przekonania na temat siebie, innych i otaczającej rzeczywistości, które kształtują nasze postrzeganie i determinują sposób radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowych. Choć powstają one w dzieciństwie, mogą trwać przez całe życie, powodując liczne problemy natury emocjonalnej i interpersonalnej. Dlatego tak ważne jest, aby w porę rozpoznać i pracować nad zmianą tych nieadaptacyjnych schematów.
Terapia schematów – na czym polega?
Terapia schematów dla dzieci to innowacyjne podejście terapeutyczne, które łączy elementy terapii poznawczo-behawioralnej, psychoanalizy, terapii Gestalt. Jej celem jest pomoc dzieciom w przełamywaniu destrukcyjnych wzorców myślenia i zachowania, które utrudniają im zdrowy rozwój emocjonalny i budowanie satysfakcjonujących relacji.
Terapia ta została opracowana przez Jeffreya Younga, który zauważył, że standardowa terapia poznawczo-behawioralna nie zawsze przynosi oczekiwane rezultaty u pacjentów z głęboko zakorzenionymi problemami emocjonalnymi. Uznał on, że niezbędne jest dotarcie do źródła tych trudności, tkwiącego w wczesnych doświadczeniach z dzieciństwa.
SFT koncentruje się na identyfikacji i modyfikacji nieadaptacyjnych schematów, które zostały ukształtowane u dziecka w wyniku niezaspokojenia podstawowych potrzeb emocjonalnych. Te schematy manifestują się w postaci określonych wzorców myślenia, odczuwania i reagowania, które mogą utrudniać dziecku normalne funkcjonowanie.
Podczas terapii terapeuta współpracuje zarówno z dzieckiem, jak i jego rodzicami/opiekunami, aby stworzyć bezpieczną przestrzeń do eksploracji i przeżywania emocji. Wykorzystuje się różne techniki terapeutyczne, takie jak praca z wyobraźnią, odgrywanie ról, tworzenie historii czy posługiwanie się metaforami.
Główne założenia terapii schematów dla dzieci:
– Schematy kształtują się bardzo wcześnie w życiu i wynikają z niezaspokojonych potrzeb
– Dzieci są szczególnie podatne na powstawanie schematów ze względu na zależność od opiekunów
– Skuteczna terapia musi dotrzeć do sedna problemu – nierozwiązanych konfliktów z dzieciństwa
– Uświadomienie i modyfikacja schematów pozwala przełamać destrukcyjne wzorce
– Ważna jest więź terapeutyczna i bezpieczne środowisko terapeutyczne
Kiedy warto pomyśleć o wdrożeniu terapii schematów u dzieci?
Najczęstsze schematy spotykane u dzieci:
- Porzucenie/niestabilność: Głębokie przekonanie, że ważni ludzie nie będą dostępni w potrzebie. Objawia się m.in. lękiem przed odrzuceniem, niezdolnością do zaufania innym.
- Niewystarczająca samokontrola/autodyscyplina: Trudności w kontrolowaniu ekspresji emocjonalnej i zachowań impulsywnych. Dzieci te często mają problemy z podporządkowaniem się zasadom.
- Oczekiwania zwiększonej świadomości: Przekonanie, że należy zwracać szczególną uwagę na potrzeby i obawy innych, często kosztem własnych potrzeb. Może skutkować nadmierną wyczuleniem na krytykę.
- Pesymizm/nieuczenie się: Koncentrowanie się na negatywnych aspektach życia i oczekiwanie najgorszego. Może objawiać się rezygnacją, trudnościami w nauce.
Terapia schematów dla dzieci to długotrwały i złożony proces, jednak przy zaangażowaniu wszystkich stron może przynieść rewolucyjne zmiany. Uświadamia dzieciom źródła ich trudności i pomaga im wykształcić zdrowe mechanizmy radzenia sobie. To inwestycja w lepsze, bardziej satysfakcjonujące życie – zarówno samych dzieci, jak i ich przyszłych relacji z innymi. Warto podjąć ten wysiłek!